Yazılar

Yüzünü uzak tut biraz Dünya geçiyor olanca görkemiyle Göremiyorum Yüzünü yakın tut biraz Dünya geçiyor olanca görkemiyle Tat alamıyorum -Şükrü Erbaş Her deneyim anlardan oluşur. Nitekim estetik de böyledir. Estetiğin kökeni anne bebek ilişkisine dayanmaktadır. Annenin bebeğe bakımı ve bebeğin ona dokunması insanın ilk estetik deneyimidir. Bir şiirin, bir kompozisyonun, bir tablonun veya herhangi bir nesneyi tutmanın verdiği esrarengiz haz, bebeğin iç dünyasına anne tarafından biçim...

“Vahşet gömülmeyi reddeder. Halk arasındaki inanışlar Hikayeleri anlatılana kadar Mezarlarında yatmayı reddeden Hayaletlerle doludur.” Judith Herman, Travma ve İyileşm Bizim kültürümüzde kötü haber tez yayılır, kötü olaylar saklı kalmaz inancı vardır. Soykırımlar, savaşlar hep hatırlanır, acılar hiç unutulmaz. Olumsuz olan hep akılda kalır.  Kurban Bayramı’nda “kan akıt ki başka kanlar akmasın” inancı devam eder. Bir şey yere düşüp kırılınca “nazardandır” ya da “kötü enerji gitti”...

İnsan nasıl göründüğünü görebilmek için başka gözlere ihtiyaç duyar. Başka gözler, çok uzakta değil, kısa bir göz mesafesinde, yakındadır. Kişiye birincil bakımı veren nesnenin, ona nasıl baktığı, baktığında ne gördüğü kişinin kendisini nasıl gördüğünü etkiler (Lemma, 2010). Kişinin ne kadar sevilebilir, değer verilebilir, hayata çıkabilir olduğu gibi meseleler de bu bakışla ilgilidir. İlk bakışla birlikte bebek, çok çok yakından odaklanabilme...

                        “Kim korkmamıştır otururken kendi kalbinin perdelerinin önünde?Rilke Bu yazı, sözlerini Ahmet Ali Arslan’ın yazdığı ve Eda Sena Şenceylan ile birlikte seslendirdikleri “Zeytin Ağaçları” şarkısının, psikanaliz ve kendi çağrışımlarım ışığında bir incelemesidir. Parman (2021) analiz sürecini “Analiz bir binanın yapılmasıdır. Söz konusu olan bir insanın yeniden yapılandırılmasıdır.” şeklinde açıklıyor. Bu yapılandırma ve yeniden inşa...

Psikanalizin felsefi alt yapısı kişinin öznelliğinin ve bireysel öyküsünün altını çizer. Ancak psikanalitik kuram kişinin ruhsal gelişimini yakın çevresi, yakın çevresi özelinde ailesiyle entegre ederek açıklar. Bu nedenle psikanalitik geleneğin çağdaş yaklaşımlarında, bireysel analiz dışında ikili çerçeveden çoklu çerçevelere geçilerek grup ve aile terapisi alanlarında da çalışma gerçekleştirilmektedir. Günümüzde aile terapisi hareketi kişilerarasılık fikrini sistem teorisinde bulmuş ve psikanalize sırtını...

Aslen sözcükler birer sihirdi. Günümüzde bile söz eski sihir gücünün çoğunu muhafaza etmiştir. İnsan insanı sözle mutlu edebilirken yine sözle umutsuzluğa sürükleyebilir.-Sigmund Freud, 1940Ölüm de yaşam da dilin etkisindedir.-İncil, Süleyman’ın Özdeyişleri 18:21Mistisizm daima en güç dil deneyimini temsil etmiştir.-Roland Barthes, 1978 Söz eylemsel çeşitliliği olan bir kavramdır; alınır, tutulur, verilir, taşınır, güldürür, ağlatır, baştan çıkarır, yanıl(t)ır… İncil’e göre insan olan...

Aman ha! iyiliğini, güzelliğini, zenginliğini, başarını,sağlamlığını gösterme; haset edilirse yıkıma uğrar. Nazar, nesnelerin kendilerine ait güzelliği, ihtişamı, iyiliği sergilemelerine karşılık; tüm bunların haset ve kıskançlık yoluyla yıkıma uğramasını anlatır (Çıblak, 2004). Nesnelerin canlı veya cansız olmalarına göre karşılaştıkları yıkım değişmektedir. Cansız bir nesne; kırılma, yırtılma ile nazarın yıkımı ile karşılaşırken; canlı nesneler için hastalanma, yaralanma ve ölme gerçekleşebileceğine inanılır. Nazar;...

1913 yılında Viyana’da dünyaya gelen ve psikanaliz serüvenini Chicago Psikanaliz Enstitüsü’nde sürdüren Heinz Kohut, kuramsal farklılıklardan dolayı yollarını ayırana kadar geleneksel psikanalizin en ateşli savunucularından biriydi. Kohut, Oidipus Kompleksi, dürtü kuramına yapılan vurgu ve narsizmin ele alınışı gibi konulardaki fikir ayrılıkları sonucu kendi öğretisini psikanalizden ayırarak “Kendilik Psikolojisi” adı altında toplamıştır. Psikoterapi sürecinde eşduyum konusuna yaptığı vurgu, geleneksel kuramda...

Dans Ses ve beden, bireylerin en önemli enstrümanlarıdır (Özevin, 2006). Dans, ilk çağdan günümüze bireylerin duygu ve düşüncelerini beden aracılığı ile ifade ettiği ritmik hareketleri içermektedir. İnanç, duygu, düşünce, deneyim, tarihsel ve kültürel birikimler ile dansın temelleri atılmıştır. İnsanlığın ilk dönemlerinde doğum ve ölüm gibi kutsal kabul edilen yaşantılar, varlığın sürdürülebilmesi için verilen mücadeleler, doğa ve doğadaki canlılar ile kurulan...

Yaşlılık Nedir? “Yaşlılık; genel anlamda bireyin fiziksel ve bilişsel fonksiyonlarında gerileme, sağlığın, gençliğin, güzelliğin, üretkenliğin, rol ve statünün, sosyal yaşantının, sosyal desteklerin ve cinsel yaşamın azalması ya da kaybı gibi döneme özgü pek çok sorunun yaşandığı bir kayıplar dönemi olarak tanımlanabilmektedir.” (Softa, 2015; akt: Karakartal, 2020). Yaşlılık tanımdan da anlaşılacağı ve toplumsal söylem içerisinde de bilineceği üzere “kayıp” üzerine konumlanan bir...

Psikanalitik kurama göre, ilk hazzın ve doyumun kaynağı oral yol üzerinden geçmektedir. Yutma, ısırma, tüketme, parçalama gibi bileşenleri içeren oral eylemler, özneye doyum sağladığı gibi öznenin benlik oluşumunda da görevlidir. Erdoğan Özmen, oral içe alma eylemlerinin sonucunda ortaya çıkan ego çekirdeklerinin bütünleşerek kendini bulmaya çalışan öznenin benliğinin oluşumunda rol aldığını aktarır (2018). Öznenin benlik oluşumuna katkı sağlayan, yaşamının ilk...

İnsan yavrusunun; rahim içindeki mırıltıların ve düşlemlerin tutarlılık arz eden kucağından, tekinsizliğin çan sesi ile gümleyerek birden vuran yaşamda kalmaya yönelik telaşlı ihtiyacı, açlıkla ilişkili olarak varlığa çıkar. Açlığın Nesnesi/ Sevginin Nesnesi Açlık, kişi için var olmanın coşkusu ve yaşamda kalmanın acısının birleşeceği temel duygulanım düzeneğinin oluşması için ilk atılım görevini görür. Açlığın nesnesinin besin olması ile bilinçdışında birincil sevgi nesnesi...

                                                                                                      “Masallar, yorumlanmayı beklerler.”                                                                                                                                             Max Lüthi Freud'un kişiliği açıklamada ortaya koyduğu psikoseksüel gelişim evreleri; oral, anal, fallik, gizil ve genital dönem olmak üzere beş bölümde incelenmektedir. Oral dönem, doğumdan 1.5 yaşa kadar olan süreçtir ve insan yavrusu emme davranışı ile doyuma ulaşmaktadır. Oral dönemde anne ile çocuk arasındaki güçlü bağlar ön plandadır, bu dönem preödipal dönem olarak ifade edilmektedir ve henüz...

Eşcinselliğin kökeni hakkında bilinen en eski kuramlardan biri Ulrichs tarafından ortaya atılmıştır. Uranüs’ün parçalanmış vücudundan doğan ve dişi olan Urnings, aynı zamanda Afrodit’in ablası olup iki erkek arasındaki aşkı temsil eder. Ulrichs, iki erkek arasındaki çekimin dişi bir nitelik taşıdığını anlatır. Üçüncü bir cins olarak tanımlanan gay bireyler (Urnings) dışındaki yönelimleri görmezden gelerek stereotipik bir bakışla yorumlar(Kennedy, 1981). Benzeri...

Pazartesi Önce anne karnından ayrılırız, sonra anne göğsünden ve anne kucağından. Derken baba her sabah işe gitmek için evden ayrılır, sonra evdeki oyuncak kırılır, en sevilen elbise eskir, yırtılır. Kişi her ayrılığı bir kayıpmışçasına yaşar, her seferinde ayrılığa hassaslaşır, her ayrılıkla birlikte de bu durum pekişir. Kişi, bağlanıp ayrıldığı kişilerin, nesnelerin, şeylerin kendisinde bıraktığı acılarla dolup taşar. Kişilik, bunun üzerine...

Karl Abraham Çevirenler: Faruk Gütmen ve Anjelika Hüseyinzade Şimşek Bölüm XXIII Günümüzde psikanaliz biliminin önündeki geniş alan, salt tümevarımsal araştırma çizgileri boyunca psikolojik bilginin hızlı bir şekilde arttığını gözler önüne seren sayısız örnek sunmaktadır. Bunlardan belki de en dikkat çekici ve öğretici olanı anal karakter kuramının geliştirilmesidir. 1908’de, nevrozlar psikolojisine yaptığı ilk katkılarından yaklaşık on beş yıl sonra Freud, “Karakter ve Anal...

Bir tıp doktoru olan Françoise Dolto (1908-1988), yirmi yılı aşkın bir süre önceki ölümünden sonra bile, Fransa’nın en öne çıkan ve sevilen psikanalistlerinden biri olmaya devam etmektedir. Çocuk psikanalizinde bir öncü, Société Psychanalytique de Paris (1939)’in kurucu üyesi ve Jacques Lacan’la birlikte Ecole Freudienne de Paris’in eş kurucusudur. Bir pediatrist ve eğitimci olmanın yanı sıra parlak bir psikanalist olan...

Simgesel düzen denince söz, yazı, dil, insan anlaşılır. Oysa insan olmayan hayvanlar da simgeleme yaparlar, mesela fare topluluklarında hudut çizen fareler dayak yiyen farelerden daha farklı muamele görürler (Fidaner, 2021, 9 Ekim). Hatta ormanlarda ağaçların mantar iplikleri (mikoriza, miselyum) aracılığıyla “konuştukları” düşünülmektedir (Yong, 2017). Bitki ve hayvanlardaki imleyişle insanlardaki imleyişin en azından temel mekanizma bakımından özdeş olmaması için hiçbir...

Aydınlık ve tekinsiz bir zemine doğan insan yavrusunun durumu hem çok absürt hem de oldukça beklendiktir. Son derece yabancı ve kaygı uyandırıcı bir ortamda kendisi ile karşılaşması ancak kendini görebileceği bir öteki ile (Kohut, 1971)  mümkün olur. Her ne kadar ötekinin varlığı elzemse de ötekinin varlığına ulaşmak için temelde kullanabileceği, elinin altında olan, şeffaflık ve katılık spektrumunda esneyebilen, ara...

“Alnımdaki bıçak yarasıSenin yüzünden;Tabakam senin yadigarın;"İki elin kanda olsa gel" diyorTelgrafın;Nasıl unuturum seni ben,Vesikalı yârim?” Orhan Veli Kanık Vesikalı Yarim, çoğu kişinin hafızasına “sevgi de yetmiyormuş meğer, çok eskiden rastlaşacaktık” repliğiyle kazınan melodram örneklerinden biridir. Film vesikalı Sabiha’nın ve evli bir adam olan Halil’in hikayesini anlatmaktadır. Halil kendi halinde küçük bir mahallede yaşayan, babasıyla işlettikleri manav dükkanında çalışan bir erkektir. Bir...